Kolejnym krajem członkowskim, który powoli finalizuje prace nad implementacją dyrektywy o ochronie sygnalistów jest Słowacja. Jeżeli nowe przepisy wejdą w życie w projektowanym kształcie, kary za naruszenie słowackiej ustawy whistleblowingowej tj. ustawy „w sprawie ochrony osób zgłaszających działalność antyspołeczną”[1], będą jednymi z dotychczas najwyższych w Europie i w niektórych przypadkach wyniosą nawet 200 000 euro.

Ochrona sygnalistów na Słowacji – jak było dotychczas?

Pierwsze przepisy dotyczące ochrony sygnalistów zostały uchwalone w Republice Słowackiej już w 2015 r. Regulacje te niestety nie do końca sprawdziły się w praktyce. Przede wszystkim ze względu na fakt, że za egzekwowanie określonych obowiązków odpowiedzialne były inspektoraty pracy, które nie radziły sobie z tym zadaniem. W związku z tym słowacki parlament uchwalił nową ustawę w sprawie ochrony osób zgłaszających działalność antyspołeczną, która weszła w życie 1 marca 2019 r. Co ciekawe, ustawa ta powołała do życia unikalną w skali UE i dedykowaną wyłącznie sprawom sygnalistów instytucję tj. Urząd Ochrony Sygnalistów[2].

Implementacja dyrektywy 2019/1937

W celu zapewnienia pełnej zgodności z dyrektywą whistleblowingową, słowacka ustawa z 2019 r., pomimo swojej kompleksowości, wymaga wprowadzenia pewnych zmian. Prace legislacyjne trwają już od 2021 r. jednak nowy dokument  wciąż nie został uchwalony. Jedną z modyfikacji budzących najwięcej kontrowersji  jest znaczne zwiększenie wymiaru kar administracyjnych za naruszenie przepisów ustawy.

W obecnym brzmieniu osoby fizyczne, które stosują działania odwetowe wobec sygnalisty lub naruszają obowiązek zachowania poufności jego tożsamości, podlegają karze do 2 000 euro. Natomiast pracodawcy, którzy nie wypełnili obowiązków wynikających z ustawy, w tym nie ustanowili odpowiednich kanałów zgłoszeń lub zastosowali w stosunku do sygnalisty działania odwetowe, podlegają każe do 20 000 euro.

Wyższe kary a ochrona sygnalisty

Nowelizacja przewiduje kilkukrotne zwiększenie maksymalnego wymiaru kary. Dla osób fizycznych ma to być 6 000 euro, a dla pracodawców 100 000 euro.  W obu przypadkach,  w sytuacji, gdy dana jednostka dopuści się ponownego naruszenia, wymiar kary może być dodatkowo zwiększony dwukrotnie. Zgodnie z tą zasadą  maksymalny wymiar kary dla osoby fizycznej może zatem wynieść 12 000 euro, a dla pracodawcy 200 000 euro. Co ciekawe, podczas konsultacji międzyresortowych dotyczących projektu, słowacki Urząd Ochrony Sygnalistów postulował, aby maksymalny wymiar kary dla pracodawców wynosił aż 500 000 euro.

Zgodnie z uzasadnieniem projektu, obecne przepisy dotyczące wysokości kar nie mogą być uznane za wystarczająco odstraszające, przez co nie wypełniają przesłanki proporcjonalności przewidzianej w dyrektywie. W związku z tym należy je odpowiednio zwiększyć.

Projekt przewiduje, że ustawa nowelizująca wjedzie w życie 1 grudnia 2022 r., przy czym nowe obowiązki dotyczące przedsiębiorców zaczną w znacznej mierze obowiązywać dopiero od 31 maja 2023r.

[1] sk. Zákon o ochrane oznamovateľov protispoločenskej činnosti, nr 54/2019

[2] sk. Úrad na ochranu oznamovateľov protispoločenskej činnosti

Elżbieta Szulc
Associate
elzbieta.szulc@olesinski.com